Risico's als Springplank

Op een regenachtige donderdagmiddag zat het managementteam van een grote logistieke dienstverlener om de tafel. De spanning was voelbaar. De discussie ging over een grootschalig project, namelijk de overgang naar een volledig elektrisch wagenpark. Het was een ambitieus plan en het bracht enorme risico’s met zich mee: hoge investeringskosten, onzekerheid over subsidies en de beschikbaarheid van laadpunten, etc. En een vraag bleef in de lucht hangen: “durven we dit eigenlijk wel aan?”

Het is een vraag die veel organisaties zichzelf stellen. Risico’s voelen vaak als obstakels, iets om te vermijden of te beheersen. Maar wat als risico’s niet alleen uitdagingen zijn, maar ook kansen? Wat als ze ons dwingen om buiten de gebaande paden te denken en oplossingen te vinden die anders onbereikbaar zouden blijven?

Dit is het verhaal van hoe risicomanagement niet alleen een beschermingsmechanisme werd, maar een motor voor innovatie.

De angst voor onzekerheid

In de logistieke sector, waar marges dun zijn en iedere verstoring enorme gevolgen heeft, was het standaard om risico’s te vermijden. “Geen verrassingen” was het mantra. Dit leidde tot behoudend gedrag: kleine verbeteringen, maar geen grote sprongen.

Toen het managementteam begon aan het elektrische wagenparkproject, voelde dat in eerste instantie niet anders. De Bow-Tie Analysis—een tool om risico’s en hun oorzaken visueel in kaart te brengen, werd gebruikt om alle mogelijke bedreigingen te identificeren.

De lijst was overweldigend. Alles, van stijgende elektriciteitsprijzen tot technische storingen, leek tegen het project te pleiten. Maar één van de teamleden, een jonge projectmanager, stelde een simpele vraag: “Wat als we niet alleen kijken naar wat er fout kan gaan, maar ook naar wat er goed kan gaan?”

Van probleem naar kans

Met die vraag veranderde de dynamiek. De Bow-Tie Analysis, die eerst gericht was op bedreigingen, werd opnieuw bekeken—dit keer met een focus op kansen. Het team begon te praten over wat er mogelijk was als de risico’s werden aangepakt:

• hogere marges door lagere brandstofkosten;

• concurrentievoordeel door een groen imago;

• toegang tot nieuwe markten waar klanten duurzaamheid eisen.

  
  

De matrix vulde zich met ideeën. Het team ontwikkelde scenario’s, niet alleen voor de slechtste uitkomsten, maar ook voor de beste. Met Monte Carlo-simulaties werden duizenden mogelijke uitkomsten doorgerekend, waarbij duidelijk werd dat het project een reële kans had om winstgevend te zijn, mits de juiste keuzes werden gemaakt.

Durven experimenteren

Om het risico te beperken, besloot het team klein te beginnen. Ze implementeerden een pilot: tien elektrische vrachtwagens in een beperkt aantal steden. Dit werkte volgens het principe van de Lean Startup Methode: beginnen met een Minimum Viable Product en leren van de resultaten.

De pilot bracht verrassingen met zich mee. Sommige problemen, zoals het gebrek aan laadpunten, bleken minder groot dan gedacht. Andere, zoals onderhoudskosten, waren juist hoger. Maar deze inzichten gaven het team de kans om aanpassingen te doen vóór een bredere uitrol. De data uit de pilot werden verwerkt in een Risk-Reward Heatmap, een tool die de balans tussen risico en potentieel rendement in kaart bracht. Dit maakte het mogelijk om strategisch te besluiten welke risico’s het waard waren om te nemen.

Een cultuur van innovatie

Wat begon als een risicovol project, groeide uit tot een blauwdruk voor hoe het bedrijf risico’s en kansen kon balanceren. De CEO besloot om een risicoappetite-model te implementeren, een framework dat expliciet maakte welke soorten risico’s acceptabel waren en welke niet. Dit gaf teams meer vrijheid om te experimenteren, zonder angst voor fouten.

Belangrijker nog, het veranderde de bedrijfscultuur. Fouten werden niet langer gezien als falen, maar als leerervaringen. Innovatie, die eerder werd geremd door angst, kreeg de ruimte om te bloeien.

Wat kunnen andere organisaties hieruit leren?

Het verhaal van dit logistieke bedrijf laat zien dat risicomanagement meer kan zijn dan alleen bescherming tegen verlies. Het kan een krachtig instrument zijn om innovatie te stimuleren. Hier zijn enkele lessen:

• focus niet alleen op bedreigingen. Gebruik tools zoals de Bow-Tie Analysis om ook kansen te identificeren;

• experimenteer gecontroleerd. Begin klein, leer van pilots en pas aan waar nodig;

• stel je risicoappetite vast. Durf risico’s te nemen binnen duidelijke en expliciete grenzen;

• creëer een cultuur van leren. Beloon experimenten, leer van de data en zie fouten als stapstenen naar succes.

  
  

Risico’s als sleutel tot vooruitgang

Risico’s zullen altijd een onderdeel zijn van zakendoen. Maar in plaats van ze te vermijden, kunnen we ze omarmen. Ze dwingen ons om anders te denken, nieuwe wegen te verkennen en grenzen te verleggen. Net zoals het logistieke bedrijf zijn elektrische wagenpark niet alleen gebruikte om kosten te besparen, maar om de sector te transformeren. Dus, de volgende keer dat een risico je pad kruist, stel jezelf deze vraag: “Wat als dit niet alleen een obstakel is, maar ook een kans?”